Kesan Hujan & Cuaca Di Malaysia Terhadap Starlink

Bagaimana hujan dan cuaca di Malaysia memberi kesan terhadap sambungan dan prestasi Starlink?

Dalam tulisan ini, saya akan berkongsi pengalaman saya sepanjang menggunakan Starlink tentang bagaimana cuaca seperti hujan dan cuaca di Malaysia menjejaskan connectivity dan prestasinya.

Jika anda memerlukan maklumat mengenai perkara ini, mari saya jelaskan.

Pengenalan Terhadap Cuaca Malaysia

Namun, sebelum anda mula menggunakan Starlink¹, ada satu perkara penting yang perlu anda ketahui — keadaan cuaca di Malaysia.

Malaysia, seperti kebanyakan negara di Asia Tenggara, terkenal dengan iklim tropikanya yang dicirikan oleh suhu panas, kelembapan tinggi, dan hujan lebat sepanjang tahun. Hujan monsun yang kerap, terutamanya semasa musim hujan dari bulan Oktober hingga Mac, boleh membawa hujan lebat berterusan yang berpotensi mengganggu isyarat satelit.

Selain itu, kelembapan yang tinggi boleh mencapai sehingga 80% atau lebih, manakala suhu purata tahunan pula berada sekitar 27°C hingga 32°C. Faktor cuaca yang ekstrem ini boleh memberikan cabaran kepada prestasi dan kebolehpercayaan sistem satelit seperti Starlink.

Memandangkan kebergantungan Starlink pada isyarat satelit untuk menyediakan akses internet, adalah penting untuk memahami bagaimana iklim tropika² Malaysia boleh mempengaruhi kualiti perkhidmatan. Hujan lebat, awan tebal, dan kelembapan tinggi berpotensi untuk mengganggu isyarat satelit, mengakibatkan penurunan kelajuan internet, peningkatan kependaman (latency³), dan gangguan sambungan.

Kesan Hujan Terhadap Prestasi Starlink

Di Malaysia, cuaca tropika yang melibatkan hujan sepanjang tahun adalah faktor yang perlu dipertimbangkan oleh pengguna Starlink. Sambungan internet satelit seperti Starlink bergantung kepada hubungan langsung antara antena pengguna dengan satelit orbit rendah bumi⁴.

Walaupun teknologi Starlink telah direka untuk menahan pelbagai jenis cuaca, hujan lebat masih boleh memberi kesan negatif terhadap kelajuan dan kestabilan sambungan internet.

Dalam kes saya, lokasi tempat tinggal saya adalah di sebuah pulau terpencil di Sabah (Pulau Banggi) dimana keadaan disini selalu mengalami hujan lebat dan angin kencang yang kadangkala berterusan selama berminggu-minggu terutama ketika musim angin barat daya.

Hujan Renyai vs. Hujan Lebat

Dalam cuaca hujan ringan, prestasi Starlink biasanya tidak terganggu secara ketara. Ini kerana antena Starlink mempunyai ciri-ciri hidrofobik, yang membantu titisan air untuk meluncur dari permukaannya, mengurangkan gangguan pada isyarat yang dihantar atau diterima.

Namun begitu, apabila hujan menjadi lebih lebat, fenomena yang dikenali sebagai rain fade boleh berlaku. Rain fade⁵ ialah situasi di mana titisan air yang lebih besar dan lebat mula menyerap dan menyebarkan gelombang radio yang digunakan untuk komunikasi satelit

Dalam situasi hujan lebat yang berterusan, pengguna mungkin akan mengalami:

• Kelajuan internet yang perlahan disebabkan oleh gangguan pada isyarat satelit.
• Peningkatan latency (kelewatan) dalam penghantaran data, menjadikannya kurang sesuai untuk aktiviti yang memerlukan sambungan stabil seperti penstriman atau permainan atas talian.
• Intermitten disconnects atau gangguan sambungan yang berlaku sesekali tetapi pulih apabila hujan reda.

Ini jelas membuktikan bahawa hujan yang lebih berat dan lebih berterusan boleh menjejaskan kualiti sambungan, walaupun dalam situasi hujan ringan tidak memberikan kesan yang besar.

Impak Hujan di Stesen Bumi

Bukan sahaja hujan di lokasi pengguna boleh memberi kesan, tetapi hujan lebat di stesen bumi yang menghubungkan satelit dengan infrastruktur internet utama juga boleh mempengaruhi prestasi sambungan. Starlink menggunakan stesen bumi yang terletak di pelbagai lokasi strategik untuk menyambung satelit kepada rangkaian internet global. Sekiranya kawasan stesen bumi mengalami cuaca buruk seperti hujan lebat, ini boleh menjejaskan sambungan internet walaupun cuaca di lokasi pengguna baik​

Sebagai contoh, jika stesen bumi di kawasan lain mengalami gangguan kerana cuaca buruk, pengguna Starlink di Malaysia mungkin akan mengalami penurunan kelajuan internet walaupun hujan tidak turun di tempat mereka. Ini kerana isyarat internet satelit perlu melalui stesen bumi sebelum sampai kepada pengguna akhir, dan gangguan di mana-mana stesen ini boleh memberi kesan ke seluruh rangkaian.

Kesan Suhu Panas Terhadap Hardware

Dalam keadaan suhu panas yang melampau, peralatan elektronik sering berdepan dengan masalah pemanasan berlebihan yang boleh menyebabkan kerosakan atau gangguan operasi sementara. Antena Starlink direka untuk bertahan dalam suhu sehingga 50°C (122°F), namun apabila suhu melebihi had ini, antena mungkin akan mengalami thermal shutdown.

Thermal shutdown⁶ berlaku apabila suhu peralatan mencapai tahap yang berpotensi menyebabkan kerosakan pada komponen dalaman. Dalam situasi seperti ini, antena akan berhenti berfungsi sementara bagi membolehkan ia menyejuk sebelum kembali beroperasi​.

Di Malaysia, terutama pada musim panas atau waktu tengah hari yang sangat terik, walaupun begitu belum pernah ada rekod suhu di negara kita mencapai 50°C

Namun sebagai langkah berhati-hati, pastikan antena dipasang di kawasan yang mendapat pengudaraan yang baik, tetapi masih mempunyai pemandangan langit terbuka sepenuhnya. Elakkan pemasangan di atas permukaan yang menyerap haba seperti bumbung logam yang boleh meningkatkan suhu sekitar.

Kesan Kelembapan Terhadap Isyarat Satelit

Malaysia juga terkenal dengan kelembapan yang tinggi, terutama ketika musim hujan atau dalam tempoh masa yang panjang dengan cuaca mendung. Kelembapan tinggi boleh memberi kesan kepada prestasi isyarat satelit kerana molekul air di udara mampu menyerap dan menyekat gelombang radio yang digunakan oleh sistem satelit seperti Starlink.

Kelembapan yang lebih tinggi membawa kepada penurunan signal-to-noise ratio (SNR)⁷, yang bermaksud isyarat yang diterima menjadi lebih lemah berbanding gangguan bunyi yang disebabkan oleh kelembapan. Ini akan mengakibatkan penurunan kelajuan internet dan peningkatan latency, menyebabkan sambungan menjadi perlahan, terutama ketika kelembapan berada pada tahap tertinggi, atau bahkan gangguan sementara dalam sambungan internet

Cara Mengurangkan Kesan Kelembapan:

• Bersihkan antena secara berkala untuk memastikan tiada kelembapan atau kotoran terkumpul yang boleh mengganggu penerimaan isyarat.
• Pastikan router Starlink dan peralatan lain berada di dalam kawasan yang kering dan berventilasi baik. Penggunaan dehumidifier dalam bilik juga boleh membantu mengurangkan kelembapan dalaman yang boleh menjejaskan peralatan elektronik.
• Memastikan antena dipasang di kawasan yang mempunyai pemandangan langit terbuka sepenuhnya untuk memaksimumkan penerimaan isyarat.

Kesan Kombinasi Suhu Tinggi dan Kelembapan

Gabungan suhu panas yang melampau dan kelembapan tinggi boleh menjadikan keadaan lebih mencabar bagi prestasi Starlink. Ketika suhu tinggi, peralatan Starlink mungkin menghadapi thermal shutdown, manakala dalam keadaan kelembapan tinggi, isyarat satelit boleh menjadi lemah. Ini menyebabkan risiko gangguan sambungan yang lebih tinggi dalam keadaan cuaca ekstrem​.

Adakah Angin Kencang Mempengaruhi?

Secara umumnya, angin kencang tidak memberikan impak yang besar terhadap prestasi sambungan internet Starlink, selagi antena dipasang dengan kukuh. Starlink telah direka untuk bertahan dalam keadaan cuaca yang mencabar, termasuk angin kuat.

Namun, dalam situasi yang lebih ekstrem, seperti semasa ribut petir atau taufan, objek yang terbang atau jatuh akibat tiupan angin boleh merosakkan antena Starlink jika ia tidak dilindungi atau dipasang di lokasi yang selamat.

Contohnya, jika ada dahan pokok, serpihan bangunan, atau objek lain yang diterbangkan oleh angin kencang, ia boleh menyebabkan antena beralih dari posisi asal atau rosak, yang seterusnya menjejaskan penerimaan isyarat satelit dan kestabilan sambungan internet​.

Oleh itu, penting untuk memasang antena di tempat yang terlindung daripada objek yang berpotensi jatuh atau diterbangkan oleh angin.

Langkah Pencegahan untuk Angin Kencang:

• Pemasangan yang stabil: Pastikan antena Starlink dipasang dengan kukuh pada permukaan yang stabil, seperti bumbung atau tiang yang kuat. Gunakan kelengkapan pemasangan yang direka khas untuk menahan tekanan angin.
• Jauhkan dari halangan fizikal: Elakkan memasang antena berhampiran pokok, tiang lampu, atau apa-apa objek lain yang berisiko untuk terjatuh atau terbang semasa ribut.

Risiko Panahan Kilat Terhadap Antena Starlink

Ribut petir boleh memberikan ancaman yang lebih serius kepada peralatan Starlink, khususnya kilat. Kilat boleh menyambar antena atau router, menyebabkan kerosakan serius kepada peralatan elektronik ini. Dalam keadaan ribut yang mengandungi kilat, sambaran langsung atau lonjakan kuasa elektrik melalui talian boleh menyebabkan kerosakan kekal kepada peralatan, termasuk router dan antena Starlink.

Surge protector⁸ atau pelindung kilat sangat disyorkan untuk melindungi sistem Starlink daripada lonjakan kuasa yang disebabkan oleh kilat. Lonjakan kuasa ini boleh merosakkan bukan sahaja peralatan Starlink tetapi juga peranti elektronik lain yang bersambung ke rangkaian yang sama.

Langkah Pencegahan untuk Ribut Petir:

• Gunakan surge protector. Pasang surge protector pada semua peralatan yang bersambung kepada sistem Starlink, terutamanya router dan antena, untuk mengelakkan kerosakan akibat lonjakan kuasa.
• Pemasangan grounding. Pastikan pemasangan grounding yang betul untuk melindungi peralatan daripada kesan sambaran kilat secara langsung. Ini boleh mengelakkan sambaran kilat daripada merosakkan peralatan elektronik anda.
• Cabut peralatan semasa Kilat. Jika dijangka berlaku ribut petir yang teruk, cabut sementara peralatan Starlink dari sumber elektrik sebagai langkah berjaga-jaga tambahan.

Kesan Awan Tebal Terhadap Connectivity

Malaysia yang beriklim tropika sering berhadapan dengan awan tebal dan kelembapan yang tinggi, terutama semasa musim hujan. Bagi pengguna Starlink, ini boleh menjadi faktor utama yang mempengaruhi kelancaran sambungan internet satelit mereka.

Walaupun awan nipis biasanya tidak memberi kesan ketara kepada prestasi Starlink, awan tebal yang mengandungi banyak kelembapan boleh menimbulkan halangan. Awan yang tebal dan sarat dengan kelembapan ini bertindak sebagai penghalang kepada gelombang radio yang dihantar antara antena dan satelit. Ini menyebabkan penurunan kualiti isyarat, di mana kelajuan internet mungkin berkurang atau sambungan menjadi tidak stabil.

Kesan ini terjadi kerana air dalam awan tebal mempunyai keupayaan untuk menyerap dan menyekat gelombang radio yang digunakan oleh sistem satelit seperti Starlink. Semakin banyak kelembapan yang terkandung dalam awan, semakin besar kesan ini, terutamanya ketika terdapat awan mendung tebal yang meliputi kawasan luas.

Langkah Berjaga-Jaga Yang Boleh Diambil

Penggunaan internet satelit seperti Starlink sangat berguna di kawasan terpencil, tetapi cuaca yang tidak menentu di Malaysia boleh memberi kesan kepada prestasi sambungan. Untuk memastikan sambungan kekal stabil dan peralatan dilindungi daripada kerosakan, berikut adalah beberapa langkah pencegahan dan penyelesaian masalah yang boleh diambil oleh pengguna.

1. Penggunaan Surge Protector

Surge protector adalah peralatan yang penting untuk melindungi sistem Starlink daripada lonjakan kuasa, terutamanya semasa ribut petir. Kilat dan lonjakan kuasa elektrik boleh menyebabkan kerosakan besar kepada antena, router, dan peralatan elektronik lain yang disambung kepada sistem Starlink. Dengan surge protector, lonjakan kuasa yang disebabkan oleh kilat boleh dikurangkan atau dihalang daripada sampai kepada peralatan anda, seterusnya mengurangkan risiko kerosakan peralatan.

Pengguna disarankan untuk menggunakan surge protector yang berkualiti tinggi dan direka khusus untuk kegunaan peralatan elektronik sensitif seperti Starlink​. Ini dapat membantu memastikan peralatan kekal dalam keadaan baik, terutamanya di kawasan yang sering mengalami ribut petir.

2. Pemasangan Antena yang Betul

Pemasangan antena Starlink memainkan peranan penting dalam memastikan sambungan yang stabil. Untuk mendapatkan prestasi optimum, antena perlu dipasang di kawasan yang mempunyai pemandangan langit terbuka sepenuhnya. Antena yang terhalang oleh pokok, bangunan, atau objek lain boleh menyebabkan isyarat satelit terganggu, mengakibatkan kelajuan internet yang rendah atau gangguan sambungan.

Oleh itu, pastikan antena dipasang di tempat yang tinggi dan jauh daripada sebarang halangan fizikal. Lokasi pemasangan yang baik akan memastikan isyarat satelit diterima dengan lebih kuat dan stabil.

3. Memantau Ramalan Cuaca

Pengguna juga disarankan untuk memantau keadaan cuaca dan mengambil langkah berjaga-jaga jika cuaca dijangka buruk, seperti mematikan peralatan semasa ribut untuk mengelakkan kerosakan akibat kilat

Penutup

Kesimpulannya, cuaca merupakan faktor penting yang mempengaruhi prestasi perkhidmatan internet satelit seperti Starlink di Malaysia. Iklim tropika negara ini, dengan ciri-ciri seperti hujan lebat, kelembapan tinggi, dan suhu panas, boleh mencabar kestabilan dan kelajuan sambungan internet. Namun, dengan kesedaran, persediaan, dan langkah berjaga-jaga yang sesuai, pengguna Starlink di Malaysia masih mampu menikmati pengalaman internet yang memuaskan.

Saya berharap penulisan ini sedikit sebanyak memberi manfaat dan pengetahuan kepada anda.